بررسی تغییرات شاخص های دینامیکی همزمان با توفان های حوضه آبریز کارون

نویسندگان

مهری اکبری

حسین محمدی

علی اکبر شمسی پور

چکیده

این پژوهش به بررسی نا­هنجاری­های دینامیکی و ترمودینامیکی بزرگ مقیاس بارش­های سیل­آسا ناشی از فرآیندهای چرخندزایی در دریای مدیترانه، و استقرار کم­فشار حرارتی سودانی پرداخته است. پنج نمونه از بارش­های سیلابی در فاصله زمانی 2008-1998 در حوضه آبریز کارون بزرگ، انتخاب و با استفاده از داده­های جوی دوباره پردازش شده 25 ساله ژاپن (jra25) و تحلیل­های آماری از دو روز پیش از رخداد بارش تا خاتمه بارش، مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص­های دینامیک منتخب در این پژوهش عبارتند از تاوایی پتانسیل، همگرایی و واگرایی، سرعت قائم، فرارفت تاوایی مطلق و شاخص­های ترمودینامیکی شامل نم­ویژه، شار نم­ویژه، دمای پتانسیل و دمای پتانسیل معادل هستند. بر اساس نتایج این پژوهش و مقایسه با مقادیر بارش 6 ساعته ایستگاه­های باران­سنج ثبات منطقه، مشاهده گردید که پیش از شروع رخداد بارش، ارتفاع ژئوپتانسیلی در منطقه مورد مطالعه به­طور محسوسی شروع به کاهش نموده و در هنگام رخداد بیشینه بارش به کمترین مقدار رسیده و با خاتمه بارش رو به افزایش می­گذارد و بالعکس پارامترهای متناظر با همگرایی و حرکات صعودی، همچون تاوایی پتانسیلی، جریان تلاطمی رطوبت، همگرایی جریان رطوبت و مقدار نم­ویژه هم روندی مشابه با تغییرات مقدار بارش از زمان شروع تا خاتمه دارند. بدیهی است که هیچ­یک از این شاخص­ها به تنهایی نمی­توانند مؤید رخداد یک بارش سیل­آسا باشند، ولی با بررسی روند تغییرات شاخص­ها و تغییرات اندازه بارش، به نظر می­رسد که در میان شاخص­های منتخب، بین تغییرات بارش با ارتفاع ژئوپتانسیلی، جریان تلاطمی رطوبت و تاوایی نسبی رابطه معناداری وجود دارد که می­تواند در پیش آگاهی رخداد بارش در آینده مورد استفاده قرار بگیرد. به­منظور اعتبارسنجی اطلاعات به­دست آمده از رخدادهای مرجع، تعداد دو روز بدون بارش که دست­کم دو روز قبل و بعد از آن هم، در منطقه بارش وجود نداشته هم مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل، مؤید تغییرات قابل ملاحظه شاخص­های دینامیکی و ترمودینامیکی منتخب در مقایسه با روزهای فاقد بارندگی در منطقه است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی فعالیت های تکتونیکی در حوضه آبریز دالکی با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

زمین سیستمی پویاست که تغییر و تحول از جمله ویژگیهای آن است. شبکه های زهکشی و چشم اندازهای رودخانه ای به صور گوناگون نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان عکس العمل نشان میدهند. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر تکتونیک بر شبکه زهکشی حوضه آبریز دالکی است. در این پژوهش از برخی از شاخصهای کمی ژئومورفیک از قبیل نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF) ،عدم تقارن حوضه ها(AF) ، گرادیان طول رودخانه(SL) و شاخص سی...

متن کامل

بررسی فرسایش خندقی در حوضه آبریز دیره با استفاده از شاخص های اقلیمی

شکل گیری خندق ها همواره با فرسایش و تغییر شکل ظاهری زمین همراه است و سبب تولید میزان قابل توجهی رسوب، تخریب اراضی، جاده ها، شبکه های آبیاری و پرشدن سدها می گردد. یکی از عوامل بسیار تأثیرگذار در بوجود آمدن خندق ها شرایط اقلیمی منطقه است. مقاله حاضر به منظور بررسی وضعیت خندق زایی و فرسایش خندقی در حوضه آبریز رودخانه دیره شهرستان گیلان غرب به عنوان یکی از مراکز عمده تولید کشاورزی در استان کرمانشاه...

متن کامل

بررسی تأثیرگسل ها در ریخت شناسی حوضه آبریز در پرچین با استفاده از شاخص های مورفوتکتونیکی

چکیده حوضه آبریز درپرچین ، یکی از زیر حوضه های رودخانه بیدواز در شمال شرقی ایران است که ریخت ظاهری، پرتگاه های گسلی و واریزه های موجود در آن نشان دهنده تأثیر ساختارهای تکتونیکی از جمله گسل ها در آن می باشد. به دلیل مجاورت با مناطق مسکونی ، نزدیکی به سد بیدواز اسفراین و آمایش حوضه ای اطلاع از تأثیر گسل ها در این حوضه، یک‌ ضرورت محسوب می شود. به همین منظور با استفاده از شاخص های مورفوتکتونی...

متن کامل

تحلیل سینوپتیکی- دینامیکی توفان های تندری درجنوب غرب کشور

به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفان‌های رعد وبرق می‌گردد، داده‌های مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با داده‌های بارندگی، شش نمونه از نوع توفان‌های شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانه‌های استخراج شده، دو نوع الگوی کلی برای ایجاد توفان‌های رعدوبرق همراه با بارش شدید تشخیص داده شد....

متن کامل

ارزیابی فعالیتهای نئوتکتونیک با استفاده از شاخص های ژئومورفیک(نمونه موردی: حوضه آبریز کذاب-یزد)

سطح زمین و عوارض موجود در آن همواره تحت تاثیر فعالیت های تکتونیک تغییر پیدا می‌کند. درک این تغییرات و ارزیابی مقادیر آن در برنامه ریزیها و مدیریت محیطی بسیار حیاتی است. برای مشخص نمودن فعالیتهای تکتونیکی و تغییرات لندفرمهای سطح زمین شاخص های ژئومورفولوژیکی ابزارهای بسیار مناسبی هستند. بر این اساس، در این پژوهش از هفت شاخص ژئومورفولوژیک شامل شاخص گرادیان طولی رودخانه(SL)، شاخص سینوزیته جبهه کوهس...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
نشریه جغرافیا و برنامه ریزی

ناشر: دانشگاه تبریز

ISSN 2008-8087

دوره 18

شماره 48 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023